Zinfandel en Primitivo zijn twee namen voor dezelfde druifsoort. Wat is de geschiedenis van deze druif en hoe kwam het aan twee verschillende namen?
Zinfandel uit Californië
Zinfandel is een druif die voornamelijk in Californië wordt geteeld. Maar de Primitivo is een druif die voornamelijk in Italië wordt geteeld. En dat terwijl deze druiven eigenlijk hetzelfde zijn. Het is zelfs zo dat de namen van deze twee druifsoorten (Primitivo en Zinfandel) niet de oorspronkelijke namen zijn van deze druif. Maar de druiven komen oorspronkelijk uit Kroatië, waar ze “Tribidrag” en soms “Crljenak Kaštelanski” worden genoemd.
Hoewel we deze informatie momenteel als vanzelfsprekend beschouwen, wisten velen tot in de jaren zestig niet dat Zinfandel en Primitivo dezelfde druif waren. Bovendien zijn de wortels van deze druifsoort pas in 2001 achterhaald. Hierbij zijn Zinfandel en Primitivo ontleed en ontdekten de wetenschappers dat het om exact dezelfde druif gaat.
In Italië als Primitivo
In de 18e eeuw had een priester met de naam Don Francesco Filippo Indellicati een voorliefde voor rode wijn. Hij kocht wat druiven uit Kroatië, waaronder Tribidrag. Daarnast plantte hij ze in het Italiaanse Liponti. Vervolgens zag hij dat de Tribidrag-druiven nog vóór alle andere druiven begon te rijpen. Zodoende begon hij ze Primitivo te noemen. Immers Primitivo is een afgeleid woord vanuit het Italiaans. Het betekend ‘eerste’. Hierdoor bleef deze naam hangen. Omdat de druiven met gemak begon te groeien in het regionale klimaat, sloeg de Primitivo als een lopend vuurtje over naar heel Apulië. Daarnaast werd het de meest aangeplante druif in de regio.
Zinfandel als Tribidrag in Californië
Ondertussen arriveerde vanuit Wenen de Tribidrag-druif in 1829 in Boston. Deze werd meegenomen door de Habsburgse monarchie die destijds over Kroatië regeerde. Pas later in Boston werd het ontvangen door een tuinbouwer genaamd George Gibbs. Het werd gebruikt als een tafeldruif en aangeduid als Zenfendal. Dat is weer afkomstig uit de Hongaarse naam tzinifándli. Later verhuisde Gibbs naar Californië om de goudkoorts in 1850 te volgen. Hierbij nam hij de Zinfandel–wijnstokken mee.
Bovendien werd de druif in 1857 voor het eerst in Noord-Amerika geplant om er rode wijn van te maken. Dit was bij de Oak Knoll-wijngaard in het noorden van Napa vallei. De wijn werd zo goed ontvangen dat de productie van Zinfandel bijna van de ene op de andere dag een hoge vlucht nam. Tegen het einde van de jaren 1890 werd de druif ook hier niet meer gebruik als tafelwijn doordat de kwaliteit steeds beter zichtbaarder werd. Immers dankzij de kwaliteitseigenschappen werd het een van de meest aangeplante druiven in Amerika.
Weinig mensen in Italië of de Verenigde Staten wisten dat Primitivo en Zinfandel niet uniek waren. Ook niet dat het niet hun eigen druif was maar dat deze uit Kroatië kwam. Dat besef kwam dus veel later na uitgebreid onderzoek.
Ontdekkingen van Zinfandel en Primitivo in Kroatië
Later in 1967 werden er veel wenkbrauwen gefronst toen professor Austin Goheen van de Universiteit van Californië een bezoek bracht aan de Italiaanse regio Apulië. Hier vond hij een verbazingwekkende overeenkomst tussen Primitivo en Zinfandel. In 1968 werd Primitivo naar Californië gebracht. Na analyse werden de druiven genetisch identiek verklaard.
Carole Meredith van de Universiteit van Californië pakte het onderzoek in de jaren negentig op en wees Kroatië aan als de geboorteplaats van deze druiven. Ze verzamelde meer dan 150 wijnstokken uit het hele land voor de analyse. Op een later moment was haar team ervan overtuigd dat Plavac Mali de betreffende druif was. Later, na uitgebreider onderzoek, werd bevestigd dat de Plavac mali druif afstamde van de Tribidrag (Zinfandel / Primitivo) en niet de ‘ouder’ was ervan. Desondanks worden er voor dezelfde wijnsoort verschillende namen gebruikt.
Tribidrag afkomstig van Crljenak Kaštelanski
Na bijna een decennium zoeken kwam er in 2001 de doorbraak hierover in Dalmatië. Nadat een aantal monsters genomen werden van wijnstokken uit Kaštel Novi werd vastgesteld dat de betrokken druif Crljenak Kaštelanski was.
Hiervan bestonden slechts 9 wijnstokken in de wijngaard met duizenden andere variëteiten. Pas later in 2011 bleek dat de Tribidrag druif genetisch identiek is aan de Crljenak Kaštelanski. Bovendien verwijst het woord Tribidrag net als Primitivo naar het woord ‘vroeg’, wat weer is afgeleid van het vroegrijpende karakter van de druif.
Eigenschappen van Tribidrag
De druif zelf is donker van kleur, heeft een gemiddelde zuurgraad en bevat gemiddeld tot redelijk veel tannines. Immers door het zonnige klimaat zijn zijn de tannines goed rijp. Hierdoor is de wijn toch soepel. Daarnaast smaak de wijn van deze tribidrag druif fruitig en bevat deze aroma’s van zwarte kersen, bosbessen, pruimen, vijgen en bramen.
Tribidrag wijn is eveneens donkerrood van kleur. Maar lichte tribidrag wijn met een lager alcoholpercentage (rond de 13,5%) is sappig. Daarnaast is Tribidrag met een hoger alcoholpercentage zwaarder en tikje zoetig. Maar ook dankzij de goede eigenschappen, de full body en fruitige smaak, is de tribidrag wijn prima te combineren met stevige, kruidige en/of gegrilde gerechten. Al met het is de Zinfandel/Tribidrag een serieuze eetwijn die je kunt combineren met gerechten gemaakt met extra vierge olijfolie.
Samengevat wordt het smaakpalet van de tribidrag wijn gekenmerkt door kersen en bramen, aangevuld door een frisse, goed geïntegreerde zuurgraad. Het is immers een verleidelijke droge wijn dankzij fijne en zachte tannines. Kortom ideaal voor een ontspannen avond of een goede maaltijd.
Aroma van Tribidrag wijn
- Fruit: bramen en zwarte kersen
- Cacao en pure chocolade
- Tabak en sandelhout
- Kruiden: rooibos en steranijs
Zinfandel, Primitivo, Tribidrag of toch Crljenak Kaštelanski?
Kortom het duurde bijna 50 jaar om de oorsprong van Zinfandel en Primitivo te achterhalen. Uiteindelijk werd de geschiedenis van deze druiven werd in Kroatië ontrafeld. Dus wat dacht je van een glas Crljenak Kaštelanski of Plavac Mali?
Alternatieven
Er zijn een paar alternatieven voor Primitivo en Zinfandel wijn. Enkele daarvan zijn: Barbera, Merlot, Sangiovese, Blaufränkisch / Frankovka, Cabernet Sauvignon en uiteraard Plavac Mali. Elk van deze wijnen heeft zijn eigen unieke smaakprofiel dat misschien beter past bij bepaalde gerechten of smaakpapillen. Het hangt er echt van af wat je in een wijn zoekt welk alternatief het beste zou zijn. Proost alvast!
